Ülkemizde yaşanan depremler ve acı sonuçlar nedeniyle, son dönemlerde deprem yönetmeliklerinin de gittikçe sıkılaştırıldığı görülmektedir. Çarpık kentleşme ve dayanıksız yapılar ciddi bir sorun oluşturmaktadır. Bu nedenle deprem analizi raporu çıkartmak şart olmuştur. Deprem analizi deprem yönetmeliklerine uygun yapılmadığı düşünülen tüm binalar için geçerlidir. Baktığımızda projesiz, izinsiz, kontrolsüz, eski binalar için kaçınılmaz bir analizdir. Deprem analizi sayesinde olası bir yıkım erkenden önlenebilmektedir. Deprem analizi ile yapının ne derece güvenli olduğundan emin olup iç rahatlığı ile yaşama devam etmek mümkündür.
Deprem analizinde öncelikle binanın genel durumu, dayanıklılığı ölçülür. Zemin raporlarına bakılır. Binanın yapılış tarzı ve eski olup olmaması önemlidir. Yerinde ölçümler yapılarak binanın taşıyıcı sistemi belirlenir. Zemin durumuna dair araştırmalar yapılır, rapor tutulur. Daha önce kullanılmış olan beton, demir gibi ürünlerin kaliteleri saptanır. Yapılan araştırmalarda kalitesiz beton ve demir kullanımı ile pek çok yapının ufak bir sarsıntıda dahi yerle bir olduğu saptanmıştır. Bu araştırma ve ölçümler bittikten sonra, eldeki veriler ile bilgisayarda üç boyutlu modelleme yapılır. Sanal bir deneme yapılarak bir deprem karşısındaki dayanıklılığı hesaplanır. Bu analiz sonucunda binanın zayıflıkları tespit edilir ve düzeltilebilmesi için hangi yöntemlerin kullanılabileceği saptanır.
Deprem analiz raporu bize binanın deprem yüküne karşı ne kadar dayanıklı olabileceğini gösterir. Ülkemizin büyük çoğunluğu deprem kuşağı içerisinde yer almaktadır. Binanın temel kesiti, temel betonu, demirleri ne denli güçlü ne denli dayanıklıdır bunların ortaya konması gerekmektedir. Deprem güçlendirme için farklı teknikler kullanılabilmektedir. Bunlardan en sık kullanılanı ve ülkemizde de yaygın olarak kullanılan betonarme perde duvar ekleme, çelik çaprazlar veya çerçeveler ile güçlendirme yöntemidir. Bununla karbon elyaf gibi son dönemde sıklıkla kullanılan yöntemler de yine analiz neticesinde kullanılabilmektedir.
Deprem Analiz Neden Önemlidir?
Olası bir deprem durumunda ki ülkemiz bu konuda oldukça elverişli bir bölgededir. Can ve mal kaybını en aza indirmek adına bu analizlerin yapılması önerilmektedir. Binanın sağlamlığından şüphe duyuluyor ise mutlak suretle bir mühendislik ofisine başvurup gerekli analizlerin yapılması istenmelidir. Bu sayede güvenli bir şekilde kişiler yapılarında oturabilmektedirler. Beton güçlendirme sayesinde dökülmüş veya zarar görmüş beton yapısı, kolon ve kirişler güçlendirilebilmektedirler.
Uzmanlar özellikle iki temel nokta üzerinde durmaktadırlar. Birincisi kullanılan malzemenin projede belirtilen malzemenin olup olmadığıdır. Yani projeye bakıldığında şayet orada belirtilen beton, demir vs özellikleri ile uyuşmuyorsa bu büyük bir sıkıntı anlamına gelmektedir. Bunu anlayabilmek için ise örneklerin laboratuar testine tabi tutulması gerekmektedir. Bir diğer husus ise bu malzemelerin projede belirtildiği gibi kullanılıp kullanılmadığı ile alakalıdır. Bunu anlayabilmek için ise yapıdaki kiriş, perde, kolon, temel taşıyıcı elamanlara gerekli testler yapılması gerekmektedir.
Bu saydıklarımızın yanı sıra bir de zemin çalışması yapılmalıdır. Bunun nedeni binanın üstüne oturtulduğu zeminin ne denli dayanıklı olup olmadığının ölçülmesi gerekmektedir. Bunun anlaşılması için yine deney yapılabilir ya da sondaj çalışması uygulanabilmektedir. Yani kısaca tüm bu işlemler yapılarak deprem analizi yapılabilir. Binanın ne denli güçlü olduğu, herhangi bir depremde yıkılıp yıkılmayacağı, ne kadar süreli dayanabileceği yapılacak testler neticesinde anlaşılacaktır.
Mutlaka Uzmanına Başvurmalı
Bu gibi testleri mutlak suretle uzman bir kadroya yaptırmak gerekmektedir. Deprem analizi şakaya gelmeyecek bir konudur. Bu nedenle yapılacak testlerde en sağlıklı sonucu almak önemlidir. Güvenilir bir inşaat mühendislik bürosu bu konuda yardımcı olacaktır. Yapıdaki yapılacak testler neticesinde eğer bir güçlendirme gerekiyorsa uzman ekip bunun için en uygun yöntemi belirleyecektir. Beton güçlendirme, demir güçlendirme veya karbon elyaf yöntemlerinden birisi veya bir kaçı ile güçlendirme işlemi tamamlanabilmektedir. Özellikle karbon elyaf yöntemi ile kirişler ve kolonlar oldukça sağlam bir hale getirilebilmektedir. Önemli olan yapının ne durumda olduğu ve depreme karşı nasıl bir tutum içerisinde olacağıdır. Deprem analiz ancak uzman yetkililer tarafından yapılırsa doğru bir şekilde tespit edilebilecektir.